Op 28 oktober 2014 wordt voor het Hof van Beroep te Gent de zaak van de aardappelactivisten gepleit. In eerste aanleg veroordeelde de rechtbank in Dendermonde deze actievoerders wegens 'bendevorming'. Deze veroordeling zet de deur open voor criminalisering van de meest uiteenlopende geweldloze acties. Groen en Ecolo verzetten zich tegen deze criminalisering van actievoerders en hebben een wetsvoorstel ingediend om dat in de toekomst onmogelijk te maken. De uitspraak van de rechtbank van Dendermonde stelt de actiegroep feitelijk buiten de wet en oordeelt daarmee dat iedereen die op één of andere manier bij de actie betrokken was, deel uitmaakt van een criminele bende. Overheden, bedrijven en het openbaar ministerie beantwoorden sociale actie meer en meer met vervolging voor de rechtbank. De ruimte om actie te voeren staat onder druk. Nochtans is actievoeren een cruciaal middel in het arsenaal van sociale bewegingen om onze democratie te blijven voeden en verdiepen. De "normale" politieke en juridische kanalen volstaan niet steeds om sociale verandering te stimuleren.

De veroordeling wegens bendevorming is dan ook buiten alle proporties. Mensen die opkomen voor het algemeen belang worden hierdoor op één hoop gegooid met maffiosi die geweldsmisdrijven plegen. Actievoerders behandelen als criminelen is een democratie onwaardig.

De strafbaarstelling "bendevorming" is bedoeld om zwaar banditisme aan te pakken. Hier wordt dat etiket evenwel aangewend om politieke actiegroepen te criminaliseren.

Om juridische ontsporingen te voorkomen, dringt een wetswijziging zich op. Om de ruimte voor sociale actie te vrijwaren, is het noodzakelijk de interpretatie van het misdrijf "bendevorming" in te perken, zodat het niet langer kan worden toegepast op actiegroepen die opkomen voor rechtmatige belangen.

Wat het lidmaatschap van criminele en terroristische organisaties betreft, bestaat die inperking al in het Strafwetboek: uit vrees voor politiek misbruik voegde de wetgever toe dat een organisatie "waarvan het feitelijke oogmerk uitsluitend politiek, vakorganisatorisch, menslievend, levensbeschouwelijk of godsdienstig is of die uitsluitend elk ander rechtmatig oogmerk nastreeft", niet als een dergelijke strafbare organisatie beschouwd mag worden.

De vervolging van actiegroepen op grond van bendevorming toont aan dat een dergelijke inperking ook noodzakelijk is bij de interpretatie van het misdrijf "bendevorming".

Net als bij de strafbaarstelling van criminele en terroristische organisaties moeten activiteiten met een politiek, vakorganisatorisch, menslievend, levensbeschouwelijk of religieus doel, dan wel met enig ander rechtmatig oogmerk, van de werkingssfeer van de strafwet ? en in het bijzonder van het misdrijf "bendevorming" ? worden uitgesloten, want anders worden die rechtmatige doelstellingen strafbaar gesteld.