Vorige week stemde de kamer de wet die het beroepsgeheim van sociaal werkers opheft wanneer er sprake is van (mogelijke) terreur. De wet circuleerde reeds geruime tijd en het voorstel wijzigde enkele keren. Groen had met het uitgangspunt, dat bij gerecht en parket informatie over terreurzaken moeten kunnen opvragen bij de OCMW's, geen probleem. De meerderheid, met de N-VA op kop, maakte van de gelegenheid echter gebruik om veel verder te gaan. Sociaal werkers, die gebonden zijn aan het beroepsgeheim zullen in de toekomst het zelf moeten melden wanneer zij 'aanwijzingen van een terroristisch misdrijf' hebben. Een brug te ver voor Groen. De wet is er gekomen, omdat er een beperkt aantal gevallen bekend waren waarbij OCMW's weigerden om, op vraag van een procureur, informatie in het kader van een terreuronderzoek over te maken aan het federale parket. Het oorspronkelijke ontwerp kreeg de opmerking van de Raad van State dat deze regel niet enkel op het OCMW van toepassing mocht zijn. Na die opmerkingen heeft men de tekst verbreed naar andere instellingen van de sociale zekerheid.  

BRUG TE VER

Maar men veranderde ook een ander punt. Een passieve communicatieplicht (inlichtingen meedelen op expliciet verzoek van een procureur) werd plots een actieve plicht. Een klein, maar wezenlijk verschil. Medewerkers moeten niet meer alleen informatie geven wanneer er om gevraagd wordt, men moet deze info ook uit eigen beweging melden wanneer men er kennis van krijgt. De VVSG en veel spelers uit het veld hebben zich hevig verzet tegen deze verplichting.

Groen heeft geen probleem met een passieve communicatieplicht. Wanneer het parket of een onderzoeksrechter in het kader van een terreuronderzoek bepaalde administratieve informatie opvragen dan dient de instelling dit mee te delen. 

Groen is absoluut tegen elke vorm van een actieve informatieplicht. Dit is niet wenselijk en zal zorgen voor problematische situaties in de werking van de OCMW's. Het is een symbolische kwestie, een maatregel de het 'no nonsens' en forse imago van N-VA in de verf moet zetten. Deze wordt overigens voorgesteld als oplossing voor enkele problemen die hier niets mee te maken hebben. De nood naar een dergelijke verplichting is niet naar boven gekomen bij de vele discussies en hoorzitting in de commissie die de aanslagen van 22 maart onderzoekt.

Deze regeling is buiten iedere proportioneel. De mogelijke winst of voordeel in een onderzoek weegt niet op tegen de schade van het opheffen van het beroepsgeheim. Dat oordeelde ook de Raad van State.

 

TE VAAG

Sociaal werkers worden dus verplicht om "informaties die die ernstige aanwijzingen kunnen zijn van het bestaan van een terroristisch misdrijf" te melden. Deze bewoordingen 'informaties' en 'aanwijzingen kunnen zijn' zijn vaag en geven veel ruimte voor interpretatie. Sociaal werkers zullen in veel situaties twijfelen. Naast de stress die dit veroorzaakt, zal deze onduidelijkheid ervoor zorgen dat OCMW's en hun medewerkers deze regeling op verschillende wijze zullen toepassen. Bovendien kan van hen niet verwacht worden dat zij exact weten wat een terroristisch misdrijf is. Men is daar niet voor opgeleid.

Binnen de meerderheid was er hierover overigens onenigheid in de bespreking van het wetsvoorstel. Vooral de vraag of een misdrijf moet voltrokken zijn of niet, beantwoordden de meerderheidspartijen verschillend. 

Er bestaat de kans dat deze wet een averechts effect zal hebben. "Het beroepsgeheim is van cruciaal belang is  een hulpverleningsrelatie". Dat stelt de VVSG. Het beroepsgeheim is een belangrijke reden voor mensen met problemen om met sociaal werkers te gaan praten. Deze regeling zou mensen er toe kunnen aanzetten niet meer over hun problemen te gaan praten. Zeker zij die door sommigen gemakkelijk geassocieerd worden met terrorisme, bijvoorbeeld moslims. 

Groen is wel voorstander om verder te werken via de Lokale Integrale Veiligheidscellen (de zogenaamde LIVC's). Deze moeten echter nog beter wettelijk onderbouwd worden (zegt ook de Raad van State), wat vooral wat betreft aspecten van het gedeeld beroepsgeheim. Dat gebeurt momenteel in de commissie Justitie bij de bespreking van de Potpourri-wetten. Groen-parlementslid Stefaan Van Hecke werkt daar constructief aan mee. Het voorstel van de actieve meldingsplicht zal echter ook de werkzaamheden van deze LIVC's doorkruisen, aangezien er op deze manier een nieuwe, parallelle en onduidelijke informatiestroom wordt gecreëerd. 

Bekijk hieronder een fragment uit de Zevende Dag dat over dit onderwerp gaat.